In het kader van ‘Wie maakt Zaanstad’ is door Babel, Zaans Architectuurplatform, veel aandacht besteed aan te (her)ontwikkelen, aan de Zaan gelegen locaties. Het gebied rond de Wilhelminasluis is genoemd als belangrijk voor de Zaanse historie en identiteit, en kansrijk als gebied om te ontwikkelen.
Het Sluizencomplex van Zaandam is op een discussieavond op 28 oktober 2015 door Babel als een urgente ontwikkellocatie in beeld gebracht. Edzo Bindels van bureau West8 Design & Landscape was uitgenodigd voor het geven van een visie op deze locatie. Na verkenning van het gebied heeft Edzo Bindels, mede op basis van het door bureau West8 voor Leidschendam ontworpen Masterplan, zijn visie gepresenteerd. Zijn advies voor het sluiscomplex in Zaandam is om de sluis weer een levendig onderdeel van de stad te maken. “Creëer een weefsel door kleinschalige ingrepen en maak een mooie kade met terrassen.”
Het gebied rondom de sluizen was vanaf de middeleeuwen het centrum van maritieme activiteiten. Het beurtveer naar Amsterdam vertrok daar, de Hoge Dam was de enige vaste verbinding over de Zaan tussen Oost- en West Zaandam. Het sluisgebied in Zaandam is in begin 18e eeuw ontstaan. Eerst werden meerdere sluizen gebouwd, die gaandeweg te klein werden. Door de aanleg van het Noordzeekanaal tussen 1879 en 1884 en door de groeiende industrie langs de Zaan werden grotere sluizen noodzakelijk. De Wilhelminasluis is in 1900 aangelegd als vervanging van de Duikersluis en de Kleine Sluis.
De Klauwershoek en de Oostzijderkerk zijn nog gezichtsbepalend in dit gebied. Maar langzaam is het ook dicht gebouwd en is er minder ruimte om het gebied als verblijfsgebied te gebruiken. Welke lessen kunnen we trekken uit de transformatie die in Leidschendam heeft plaatsgevonden? De paralellen met Leidschendam zijn overduidelijk:
- Het oude hart van de stad ligt aan de kop van het winkelcentrum
- Ontwikkeling van de omgeving van de sluis in de Vliet/Zaan
- Aanpassing van de verkeersstructuur biedt kansen voor ontwikkeling
- Coalities tussen belangrijke partijen
- Een sterk Masterplan opgesteld voor de (her)ontwikkeling
Om dit alles nog beter te kunnen plaatsen organiseert Babel op vrijdagmiddag 13 mei een excursie naar Leidschendam.
Babel is in 2003 opgericht als platform voor architectuur, stedenbouw en stedelijke ontwikkeling, de inrichting van het landschap en de openbare ruimten, beeldende kunst, grafische en industriële vormgeving, interieur en design. Hierin staat de Zaanstreek centraal, maar wel vanuit een breed perspectief en met aandacht voor ontwikkelingen in de hele (metropool)regio.